Kambodża, Królestwo Kambodży

Litertura   

Literatura khmerska powstawała i rozwijała się pod wpływem kultury indyjskiej. Najstarsze zabytki (sanskryckie na kamiennych płytach, stelach i kolumnach świątyń) pochodzą z III w. (okres przedangkorski III-VIII w.) Z okresu angkorskiego (IX-XIII w.) zachowały się wierszowane panegiryki na cześć bogów i władców. Najstarsze teksty w języku khmerskim pochodzą z XIV w., m.in. poemat Legenda o Angkorze.

 

Prawdopodobnie w XIV w. powstała epopeja kosmogoniczna Treiphet (zachowały się jedynie późniejsze wersje). Od XIV w., wraz z rozwojem buddyzmu therawady, zaczęły się pojawiać religijne teksty w języku palijskim (Tripitaka – palijski kanon buddyjski) i w języku khmerskim.

 

Do naszych czasów w niezmienionej postaci przetrwały ustne przekazy legendy, bajek i cudownych historii opowiadanych przez kapłanów i bajarzy.

 

 

Dzieje literatury kambodżańskiej zaczynają się od najsłynniejszej epopei, zwanej Reamker – odpowiednik staroindyjskiej Ramajana (najstarsze fragmenty z XV-XVII w.). W XIX w. powstały tzw. Roczniki królewskie, które stanowią główne źródło historyczne dla poznania dziejów Kambodży. W 1936 ukazała się pierwsza powieść khmerska Nhok Thema. Po uzyskaniu niepodległości w 1953 rozwinął działalność Instytut Buddyjski w Phnom Penh. Powstawała literatura oparta na wzorach europejskich (zapoczątkowana w czasach kolonizacji francuskiej). W latach 1975-1978 wymordowano praktycznie wszystkich twórców i działalność literacka zanikła. Po 1979 życie literackie odrodziło się, a utwory przybrały charakter rozliczeniowy i dotyczyły lat 1975-1978.

Taniec

Podstawowe kategorie tańca khmerskiego to: taniec klasyczny, taniec ludowy i tańce towarzyskie (często wykonywane w kręgu).

 

Badacze spierają się na temat pochodzenia tańca klasycznego w jego obecnej formie: zdaniem niektórych[kogo?] wywodzi się on bezpośrednio z czasów angkorskich, inni uważają, że został zapożyczony, albo co najmniej zmodyfikowany w wyniku wpływów z Syjamu w XIX wieku. Wykonywany był wyłącznie na dworze królewskim lub w świątyni, a jego wykonawczynie uważano za ziemskie odpowiedniki niebiańskich tancerek - apsar[7].

 

Taniec zwykle ilustruje jakąś fabułę np. mity, opowieści romantyczne, bądź kambodżańską wersję Ramajany (Reamker).

 

W czasach reżimu Czerwonych Khmerów większość artystów tańca i muzyki klasycznej została wymordowana, lecz po 1979 tradycja tańca zaczęła się odradzać. Przywrócony został do życia Balet Królewski, w dużej mierze dzięki staraniom księżniczki Norodom Bopha Devi, która przed czasami Czerwonych Khmerów występowała jako primabalerina[7]. W 2003 Królewski Balet Kambodży został wpisany na Listę Dziedzictwa Niematerialnego UNESCO[8]

 

 

Taniec ludowy wykonywany jest w tradycyjnych strojach społeczności wiejskich (sampot), często z wykorzystaniem sprzętów używanych w tradycyjnych wiejskich pracach. Towarzyszy zwykle wiejskim uroczystościom religijnym i świeckim, obecnie coraz częściej pokazywany jako atrakcja turystyczna.



Dodaj komentarz






Dodaj

© 2013-2024 PRV.pl
Strona została stworzona kreatorem stron w serwisie PRV.pl